تجزیه و تحلیل جریان های حداقل در حوزه های نیمه خشک شمال شرق خراسان رضوی

با توجه به اثرات زیان بار خشکسالی، شناخت سنجه های فراوانی جریان های حداقل، از اهمیتویژه ای برخوردار است. تجزیه و تحلیل جریان های حداقل روشی در برآورد خشکسالی هیدرولوژیک می باشد. از بین روش های برآورد در مناطق فاقد آمار کافی، آنالیز منطقه ای جریان های حداقل، روش مناسبی است که متکی بر آمار واقعی بوده، لذا نتایج بدست آمده با این روش با ضریب اطمینان بیشتری همراه است. در این مطالعه از داده های 19 ایستگاه هیدرومتری واقع در شمال شرق خراسان رضوی برای تحلیل جریان های حداقل استفاده و ضمن محاسبه سری های جریان حداقل سالانه با تداوم های 7، 15 و 30 روزه، هشت تابع توزیع آماری داده ها برازش داده شد و توزیع لوگ پیرسون تیپ iii به عنوان توزیع مناسب منطقه ای انتخاب گردید. همچنین 16 پارامتر فیزیوگرافی، اقلیمی و زمین شناسی برای حوزه های منتخب تعیین گردید. از روش تجزیه و تحلیل عاملی برای انتخاب متغیر های مستقل استفاده شد. نتایج حاصله نشان داد که از 16 پارامتر ورودی، 3 ویژگی مساحت، بارندگی متوسط سالانه و درصد سازند نفوذپذیر به عنوان مهم ترین عوامل خشکسالی هیدرولوژیک شناخته شدند که 79% واریانس را توضیح می دهند. با استفاده از روش تجزیه و تحلیل خوشه ای، دو منطقه همگن و کل منطقه مورد مطالعه با در نظر گرفتن سه عامل مذکور انجام پذیرفت. در نهایت مدل هایی برای تداوم های مختلف روزانه و دوره بازگشت های 2 تا50 سال ارائه گردید. بررسی ها نشان می دهد که مدل های ارائه شده برای مناطق همگن دارای ضرایب تبیین بالا و خطای استاندارد کمتری نسبت به کل منطقه می باشد.